Posty w kategorii: Bez kategorii

Podsumowanie

XXXI Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego Edukacja Jutra

Zakopane, 16-18 czerwca 2025 r.

W dniach 16-18 czerwca 2025 r. odbyło się XXXI Tatrzańskie Sympozjum Naukowe „Edukacja Jutra”. Konferencja o charakterze naukowo-dydaktycznym została zorganizowana przez Akademię Humanitas w Sosnowcu i Uniwersytet Bielsko-Bialski. W stolicy Tatr debatowało ponad 100 naukowców reprezentujących najważniejsze ośrodki naukowo-badawcze z Polski. Na miejsce obrad po raz kolejny wybrano hotel „Hyrny”.

Tegoroczne wydarzenie patronatem naukowym objął Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. Patronatu honorowego udzielili: JM Rektor Akademii Humanitas w Sosnowcu – dr Mariusz Lekston, Wojewoda Małopolski – Krzysztof Jan Klęczar, Marszałek Województwa Śląskiego – Wojciech Saługa, Starosta Tatrzański – Andrzej Skupień, Prezydent Miasta Sosnowca – Arkadiusz Chęciński, Burmistrz Miasta Zakopane – Łukasz Filipowicz, Prezes Oddziału Górnośląskiego Polskiego Towarzystwa Informatycznego – Sławomir Smugowski.

Patronat medialny na Sympozjum sprawowało czasopismo „HUMANITAS Pedagogika i Psychologia” oraz Forum Akademickie.
Należy podkreślić, że poprzez swoją cykliczność Sympozjum stało się ogólnopolskim forum wymiany myśli w sprawach dotyczących edukacji i nauk o niej, w oparciu o teorię i praktykę pedagogiczną.

Tematyka „Edukacji jutra”, rozwijana na XXXI Tatrzańskim Sympozjum Naukowym w Zakopanem, objęła zagadnienia dotyczące ochrony i podtrzymywania tego, co mocno jest zakorzenione i sprawdzone w triadzie wartości oraz ograniczania tego, co osłabia tę triadę.

Na tegorocznym Sympozjum uczestnicy podejmowali trud opisywania, diagnozowania, wyjaśniania aktualnego stanu edukacji w Polsce z myślą o przyszłości, z troską o jej kształt w najbliższych latach, o „jutrze edukacji”, z pamięcią o dorobku przeszłości i wiedzą o osiągnięciach, ale i niedociągnięciach.

Obrady XXXI Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego „Edukacja jutra” w dniu 16 czerwca 2025 r. w Zakopanem rozpoczęły się uroczystym otwarciem, podczas którego głos zabrali przewodniczący komitetów prof. AH dr hab. Piotr Oleśniewicz (organizacyjny) i prof. zw. dr hab. Stanisław Palka (naukowy). Uroczystego otwarcia Sympozjum dokonał Prorektor Akademii Humanitas prof. AH dr hab. Maciej Borski. Głos zabrał również przedstawiciel uczelni partnerskiej, będącej współorganizatorem Sympozjum prof. dr hab. Ernest Zawada, Dziekan Wydziału Humanistyczno-Społecznego Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego oraz Starosta Tatrzański Andrzej Skupień, składając podziękowania i gratulacje.

Następnie rozpoczęły się wykłady zaproszonych prelegentów:
• prof. dr hab. dr h.c. multi Bogusław Śliwerski mówił o „Edukacji jutra w nieadekwatnej do niej szkole”,
• prof. dr hab. dr h.c. Marek Konopczyński poruszył temat „Wojny paradygmatów”.

Po przerwie odbyła się I sesja plenarna, podczas której przedstawiono referaty dotyczące m.in. wartości w edukacji, twórczości, bezpieczeństwa, różnorodności, skutków niepowodzeń szkolnych, neurobiologicznych podstaw uczenia się oraz muzykoterapii edukacyjnej.

Po obiedzie miała miejsce II sesja plenarna, w której poruszano zagadnienia autorytetu w edukacji, wielokulturowości, relacji uczeń-nauczyciel, skutków depopulacji, podstaw programowych wychowania przedszkolnego, dialogu w kształceniu, wdzięczności wśród młodzieży oraz kompetencji przyszłości.

Każdy panel obejmował wystąpienia ekspertów i dyskusję, a tematyka dnia koncentrowała się na wyzwaniach i przyszłości edukacji, roli wartości, nowych technologii, relacji społecznych oraz kondycji psychicznej uczestników procesu edukacyjnego.

Po przerwie rozpoczęły się spotkania w ramach paneli dyskusyjnych:
• Panel 1: Kształcenie na wszystkich etapach edukacji – stan aktualny i kierunki zmian (m.in. wartości, humor w nauczaniu, ochrona ludności, kompetencje nauczycieli, pasja i rezyliencja, komunikacja dzieci w rzeczywistości medialnej).
• Panel 2: Procesy wychowania dzieci i młodzieży – wzmacnianie zjawisk korzystnych i ograniczanie szkodliwych (m.in. deinstytucjonalizacja pieczy zastępczej, zagrożenia AI, wypalenie zawodowe nauczycieli, rola dziadków, aktywność w cyberprzestrzeni, ekologia akustyczna, holistyczne metody nauczania, wpływ Internetu na psychikę młodych dorosłych).
• Panel 3: Stan i uwarunkowania funkcjonowania głównych podmiotów edukacji (nauczycieli, uczniów, rodziców) oraz pożądane kierunki zmian (m.in. gotowość młodzieży do zadań społecznych, profesjonalizm nauczycielski, praktyka pedagogiczna, motywy wyboru kariery wojskowej, rozwijanie zatrudnialności młodzieży).
• Panel 4: Wyzwania „edukacji jutra” w kontekście zmian cywilizacyjnych – uczestnicy panelu ukazali szerokie spektrum wyzwań cywilizacyjnych stojących przed edukacją jutra: od wyzwań technologicznych i psychologicznych, przez globalizację, po konieczność wspierania rozwoju emocjonalnego i społecznego dzieci i młodzieży. Podkreślono wagę interdyscyplinarnego podejścia oraz troski o zdrowie psychiczne i społeczne uczniów.
• Panel 5: Edukacja wczesnoszkolna jako podstawa „edukacji jutra” – uczestnicy panelu zwrócili uwagę, że edukacja wczesnoszkolna jest fundamentem „edukacji jutra”, a wyzwania współczesności wymagają od nauczycieli elastyczności, odwagi, wysokich kompetencji i otwartości na nowe zjawiska społeczne, kulturowe oraz technologiczne. Kluczowe znaczenie ma tu indywidualizacja, troska o emocje i bezpieczeństwo dzieci oraz wspieranie ich podmiotowości.

Integralną częścią Tatrzańskich Sympozjów Naukowych jest organizacja tzw. Dnia Tatrzańskiego, w którym naukowcy biorą udział w wysokogórskich wycieczkach. W tym roku uczestnicy Sympozjum uczestniczyli w dwóch wycieczkach: 1. KALATÓWKI – ŚCIEŻKA NAD REGLAMI – DOLINA BIAŁEGO, 2. KUŹNICE – KASPROWY WIERCH – HALA GĄSIENICOWA – KUŹNICE. W trakcie wypraw w góry uczestnicy podziwiali panoramę Tatr.

W drugiej części dnia kontynuowano obrady naukowe w panelach dyskusyjnych.
• Panel 6: Kształcenie na wszystkich etapach edukacji – w panelu zwrócono uwagę na fakt, że współczesna edukacja stoi przed wyzwaniami związanymi z wdrażaniem nowych technologii, indywidualizacją nauczania, wsparciem dla uczniów o specjalnych potrzebach oraz promocją zdrowia i kreatywności. Uznano za konieczną współpracę wszystkich uczestników procesu edukacyjnego oraz elastyczność i otwartość na zmiany.
• Panel 7: Procesy wychowania dzieci i młodzieży – wzmacnianie zjawisk korzystnych i ograniczanie szkodliwych – w panel podkreślono, że skuteczne wychowanie wymaga kompleksowego podejścia, łączącego wzmacnianie pozytywnych zjawisk z ograniczaniem tych niekorzystnych, przy jednoczesnym uwzględnieniu nowych wyzwań społecznych i technologicznych.
• Panel 8: Stan i uwarunkowania funkcjonowania głównych podmiotów edukacji (nauczycieli, uczniów, rodziców) oraz pożądane kierunki zmian – w panel dokonano przedstawienia szerokiego spektrum wyzwań i potrzeb głównych uczestników procesu edukacyjnego – nauczycieli, uczniów i rodziców. Wskazano na konieczność współpracy, ciągłego rozwoju kompetencji oraz elastycznego reagowania na zmiany technologiczne i społeczne.
• Panel 9: Wyzwania „edukacji jutra” w kontekście zmian cywilizacyjnych – uczestnicy panelu podkreślili, że w obliczu zmian cywilizacyjnych edukacja powinna być nie tylko nowoczesna, ale przede wszystkim wrażliwa na potrzeby uczniów, rodziców i nauczycieli, oparta na wartościach i otwarta na współpracę ze środowiskiem.
• Panel 10: Edukacja wczesnoszkolna jako podstawa „edukacji jutra” – w panelu podkreślono, że inwestycja w edukację najmłodszych to inwestycja w przyszłość całego społeczeństwa.

Po zakończeniu obrad w panelach dyskusyjnych odbyło się zwyczajowe robocze spotkanie Komitetu Naukowego i Komitetu Organizacyjnego Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego, w trakcie którego podsumowano przebieg XXXI TSN oraz sformułowano założenia związane z organizacją XXXII Sympozjum.

Dzień Tatrzański zakończył się kolacją regionalną, w trakcie której uczestnicy XXXI Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego mogli degustować lokalne specjały.

Ostatni dzień konferencji, tj. 18 czerwca 2025 r., został poświęcony podsumowaniu obrad. Dokonali tego moderatorzy dziesięciu paneli dyskusyjnych.

Na zakończenie Sympozjum przewodniczący XXXI Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego prof. zw. dr hab. Stanisław Palka przedstawił najważniejsze konkluzje wynikające z konferencji oraz konceptualizację jej dalszego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem XXXII edycji.

Zgodnie z tradycją Tatrzańskich Sympozjów Naukowych została wydana publikacja w postaci monografii naukowej. Redakcję naukową monografii naukowej Edukacja jutra – w toku współczesnych wyzwań, związanej z tegorocznym Sympozjum powierzono dr Danucie Morańskiej i prof. AH. dr hab. Piotrowi Oleśniewiczowi. Monografia została udostępniona uczestnikom w trakcie Sympozjum, co pozwoliło skupić się na dysputach wokół treści problemowych zawartych w wygłaszanych referatach.

Projekt uzyskał dofinasowanie z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Tatrzańskie Sympozjum Naukowe to jedna z kluczowych inicjatyw Akademii Humanitas, która mocno wpisała się w tradycję naszej Uczelni. W tym roku spotkaliśmy się w Zakopanem już po raz trzydziesty. Jubileuszowa edycja zgromadziła wielu znamienitych gości, licznych naukowców, pedagogów i praktyków z różnych zakątków Polski oraz zagranicy. Współorganizatorami wydarzenia był Uniwersytet Rzeszowski, Akademia Sztuki Wojennej oraz Uniwersytet Bielsko-Bialski.

Sympozjum rozpoczęło się 17 czerwca uroczystym otwarciem, podczas którego przewodniczący Komitetu Naukowego, prof. zw. dr hab. Stanisław Palka, przywitał wszystkich uczestników i przedstawił historię trzydziestu lat spotkań tatrzańskich, podkreślając ich znaczenie dla rozwoju edukacji w Polsce. Prof. UwB dr hab. Anna Karpińska w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na fenomen Tatrzańskich Sympozjów Naukowych, który tworzą uczestniczący w nich ludzie. Prof. AH dr hab. Piotr Oleśniewicz, Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego XXX TSN zaprezentował miejsca obrad tatrzańskich oraz powstałe efekty publikacyjne. W ceremonii otwarcia udział wzięli również: Rektor Akademii Humanitas w Sosnowcu, prof. AH dr hab. Michał Kaczmarczyk, Dziekan Wydziału Humanistyczno-Społecznego Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego, prof. dr hab. Ernest Zawada, Dyrektor Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. UR dr hab. Ryszard Pęczkowski oraz Zastępca Dyrektora Instytutu Działań Informacyjnych, Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, prof. ASzWoj płk dr hab. Zbigniew Leśniewski.

Pierwszy dzień sympozjum obfitował w sesje plenarne, które prowadzone były przez wybitnych naukowców. Wśród prelegentów znaleźli się:

• Ks. prof. dr hab. Marian Nowak z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – „Edukacja jako przedsięwzięcie moralne”.
• Prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz z Uniwersytetu w Białymstoku – „Edukacja międzykulturowa w kontekście odpowiedzialności tożsamościowej”.
• Prof. dr hab. Bogdan Szulc, emerytowany profesor Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie – „I Zjazd pedagogiczny a współczesna edukacja”.
• Prof. UŚ dr hab. Irena Polewczyk z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach – „Polska logopedia w dynamice zmian. O zmianie paradygmatu w diagnozie i terapii logopedycznej”.
• Prof. AH dr hab. Bożena Marzec z Akademii Humanitas – „Szkoła wobec tymczasowości”.
• Prof. dr hab. Ernest Zawada z Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego – „Edukacyjne konteksty oddziaływania sztuki”.
• Prof. zw. dr hab. inż. Waldemar Kaczmarek z Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie – „Edukacyjne dylematy przygotowań obronnych społeczeństwa”.
• Prof. UR Ryszard Pęczkowski z Uniwersytetu Rzeszowskiego – „Skutki depopulacji w systemie edukacji”.
• Prof. UPJPII dr hab. Grzegorz Godawa z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie – „Bliskość międzyludzka jako kategoria pedagogiczna”.
• Dr Tomasz Wicha z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej – „Systemy szkolnictwa wyższego i nauki oraz oświaty i wychowania wobec zjawiska „bezstratnej kompresji” konfliktu politycznego we współczesnej Polsce”.
• Dr Daniela Colonna-Kasjan z Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu – „Muzyka jako medium komunikacji i nośnik znaczeń w procesie edukacji”.

Popołudniowe panele dyskusyjne pozwoliły na głębsze zanurzenie się w specyficzne tematy związane z edukacją. Dyskutowane były między innymi:

1. Główne cele, zadania, treści, metody, formy i środki kształcenia na wszystkich etapach edukacji: stan aktualny i kierunki zmian – moderowany przez prof. dr. hab. Tomasza Majewskiego – Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, prof. UŁ dr hab. Jolantę Kowalską – Uniwersytet Łódzki oraz dr Annę Pierzchałę – Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie.
2. Procesy wychowania oraz kształcenia dzieci i młodzieży: wzmacnianie zjawisk korzystnych oraz zmniejszanie nasilenia zjawisk szkodliwych – pod przewodnictwem prof. UMCS dr hab. Teresy Parczewskiej – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, prof. UO dr hab. Zofii Remiszewskiej – Uniwersytet Opolski oraz dr Ewy Augustyniak – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.
3. Stan i uwarunkowania funkcjonowania głównych podmiotów procesów edukacyjnych: nauczycieli, uczniów, rodziców. Pożądane kierunki zmian – prowadzony przez prof. dr. hab. Stanisława Kowalkowskiego – Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, prof. UO dr. hab. inż. Fabiana Andruszkiewicza – Uniwersytet Opolski oraz dr Barbarę Klasińską – Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.
4. Zmiany cywilizacyjne i ich wpływ na edukację – moderowany przez prof. UwB dr hab. Katarzynę Borawską-Kalbarczyk – Uniwersytet w Białymstoku, dr. Andrzeja Bogdańskiego – Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie oraz dr Sylwię Galanciak – Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
5. Wyzwania „edukacji jutra” i ich zaspokajanie – pod przewodnictwem prof. UAM dr hab. Małgorzaty Kabat – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. AB dr hab. Marzeny Ruszkowskiej – Akademia Bialska im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej oraz dr Bożeny Duszy – Uniwrrsytet Rzeszowski.
6. Edukacja wczesnoszkolna jako podstawa „edukacji jutra” – prowadzony przez prof. UBB dr hab. Ewę Kochanowską – Uniwersytet Bielsko-Bialski, prof. UJD dr hab. Ewę Piwowarską – Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie oraz dr Magdalenę Wasylewicz – Uniwersytet Rzeszowski.

Sympozjum wzbogaciły certyfikowane warsztaty metodyczne „Cyberzaburzenia – czynniki rozwoju, diagnoza, terapia i profilaktyka”, prowadzone przez prof. AP dr. hab. Mariusza Z. Jędrzejko z Akademii Piotrkowskiej. Warsztaty te obejmowały tematy takie jak diagnoza, terapia oraz profilaktyka cyberzaburzeń, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnącego wpływu technologii cyfrowych na dzieci i młodzież. Warsztaty były bezpłatne i cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników, którzy otrzymali certyfikaty potwierdzające ich ukończenie.

Drugi dzień sympozjum, 18 czerwca, poświęcony był na Dzień Tatrzański. Uczestnicy mieli okazję wziąć udział w zajęciach dydaktycznych w Tatrach, co stanowiło doskonałą okazję do połączenia teorii z praktyką oraz do integracji w pięknych okolicznościach przyrody. Uczestnicy mogli wybierać spośród kilku tras, które pozwalały na aktywne spędzenie czasu i wymianę doświadczeń w mniej formalnym otoczeniu.

Popołudnie drugiego dnia sympozjum ponownie obfitowało w panele dyskusyjne, które kontynuowały tematy rozpoczęte dnia poprzedniego. Każdy panel zakończył się owocnymi dyskusjami, które pozwoliły na wymianę myśli i doświadczeń między uczestnikami.

1. Główne cele, zadania, treści, metody, formy i środki kształcenia na wszystkich etapach edukacji: stan aktualny i kierunki zmian – moderowany przez prof. ASzWoj dr hab. Ilonę Urych – Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, prof. AWL dr. hab. Krzysztofa Krakowskiego – Akademia Wojsk Lądowych we Wrocławiu oraz dr Barbarę Lulek – Uniwersytet Rzeszowski.
2. Procesy wychowania oraz kształcenia dzieci i młodzieży: wzmacnianie zjawisk korzystnych oraz zmniejszanie nasilenia zjawisk szkodliwych – pod przewodnictwem prof. UJD dr hab. Aleksandry Siedlaczek-Szwed – Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, prof. UJK dr hab. Agaty Chabior – Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz dr Marleny Kaźmierskiej – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
3. Stan i uwarunkowania funkcjonowania głównych podmiotów procesów edukacyjnych: nauczycieli, uczniów, rodziców. Pożądane kierunki zmian – prowadzony przez prof. UMCS dr hab. Teresę Zubrzycką-Maciąg – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, prof. UMCS dr hab. Danutę Wosik-Kawalę – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz prof. UE dr hab. Barbarę Pabian – Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
4. Zmiany cywilizacyjne i ich wpływ na edukację – moderowany przez dr hab. Annę Krajewską – Uniwersytet w Białymstoku, prof. AP dr. hab. Mariusza Jędrzejko – Akademia Piotrkowska oraz dr Agatę Jopkiewicz – Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.
5. Wyzwania „edukacji jutra” i ich zaspokajanie – pod przewodnictwem prof. dr. hab. Rafała Majznera – Uniwersytet Bielsko-Bialski, prof. UO dr hab. Eugenii Karcz-Taranowicz – Uniwersytet Opolski oraz prof. AH dr hab. Bożeny Marzec – Akademia Humanitas.
6. Edukacja wczesnoszkolna jako podstawa „edukacji jutra” – prowadzony przez prof. UwB dr hab. Annę Józefowicz – Uniwersytet w Białymstoku, dr. Michała Kowalewskiego – Uniwersytet Łódzki oraz dr Ewelinę J. Konieczną – Uniwersytet Opolski.

Sympozjum zakończyło się 19 czerwca podsumowaniem prowadzonym przez liderów paneli dyskusyjnych oraz przewodniczących Komitetu Naukowego i Organizacyjnego. Dyskusje te były niezwykle owocne i pozwoliły na wypracowanie nowych kierunków działań na przyszłość. Prof. zw. dr hab. Stanisław Palka przedstawił również wstępne założenia i koncepcje na XXXI Tatrzańskie Sympozjum Naukowe.

XXX Jubileuszowe Tatrzańskie Sympozjum Naukowe „Edukacja jutra” było nie tylko okazją do refleksji nad przeszłością i teraźniejszością edukacji, ale również platformą do wymiany myśli i doświadczeń, które z pewnością wpłyną na przyszłość edukacji w Polsce i na świecie. Sympozjum, które zgromadziło wybitnych naukowców i praktyków, przyczyniło się do pogłębienia wiedzy i zrozumienia wyzwań stojących przed współczesnym systemem edukacji. Spotkanie w Zakopanem umocniło również więzi między uczestnikami, co może zaowocować dalszą współpracą naukową i praktyczną w przyszłości.

Galeria zdjęć z przebiegu XXX TSN

Film – Podsumowanie XXX Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego

„Pragniemy edukacji, która spełnia oczekiwania dzieci, młodzieży i dorosłych
w naszym kraju. Edukacji nawiązującej do rodzimej tradycji nauk
o wychowaniu i uwzględniającej wyzwania społeczeństwa wiedzy.”

prof. dr hab. Kazimierz Denek

Profesor Kazimierz Denek urodził się 12 listopada 1932 w Krzemieńcu Wołyńskim. Był absolwentem poznańskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu). Po ukończeniu studiów przez 8 lat pracował jako nauczyciel w liceum w Tczewie, do którego sam uczęszczał w młodości. W 1966 rozpoczął pracę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, którą kontynuował do roku przejścia na emeryturę w 2002 roku. Specjalista z zakresu dydaktyki ogólnej, ekonomiki kształcenia, krajoznawstwa oraz szeroko pojętej turystyki. Członek Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.