Założenia i obszary tematyczne XXV Sympozjum
Podstawowym celem Jubileuszowego XXV Tatrzańskiego Sympozjum Naukowego było prowadzenie rozważań na temat naczelny: „Możliwości wyzwalania potencjału dydaktyczno-wychowawczego Edukacji jutra”.
Edukacja obejmuje procesy kształcenia (nauczania i wychowania umysłowego), wychowania (moralnego, estetycznego, zdrowotnego), opieki, animacji społecznej, profilaktyki obejmującej dzieci, młodzież i dorosłych. Kluczowymi składnikami edukacji są kształcenie i wychowanie. Mają one duży potencjał, który można wyzwalać w przyszłości, a są nim wartości, z których wywodzone są cele i zadania edukacyjne, przede wszystkim klasyczna triada wartości naczelnych:
- PRAWDY (m.in. wiedzy prawdziwej, mądrości, myślenia krytycznego, myślenia twórczego),
- DOBRA (np. wolności, demokracji, sprawiedliwości, współdziałania, solidarności),
- PIĘKNA (w tym: przeżyć estetycznych, postaw twórczych, zdrowia, sprawności fizycznej).
Jednak w życiu jednostkowym i zbiorowym występują także antywartości, takie jak: fałsz, zło, brzydota, i ich pochodne, m.in. niesprawiedliwość, autorytaryzm, zaburzenia w zachowaniu uczniów i wychowanków, przemoc w szkole i poza nią. W edukacji jutra pożądane będzie zarówno wyzwalanie wartości, jak i przeciwdziałanie antywartościom, ograniczanie ich występowania. W związku z powyższym w trakcie Sympozjum ważnym było:
- Podjęcie tematyki związanej z: 1) celami i zadaniami edukacji jutra; 2) procesami kształcenia, wychowania, opieki, animacji społecznej, profilaktyki; 3) efektywnością tych procesów; 4) z podmiotami edukacji (przede wszystkim nauczycielami, wychowawcami, uczniami, wychowankami, rodzicami); 5) uwarunkowaniami efektów tych procesów.
- Nawiązanie do wiedzy z aktualnych polskich badań empirycznych nad edukacją, w tym do badań diagnostycznych, wyjaśniających oraz do badań eksperymentalnych, a także nawiązanie do doświadczeń praktycznych, do innowacji pedagogicznych.
- Nawiązanie do wiedzy z badań historycznych i badań porównawczych.
- Nawiązanie do wiedzy z badań z nauk pokrewnych dla pedagogiki – głównie z nauk filozoficznych, psychologicznych, socjologicznych.
W toku Sympozjum istotne było rozwinięcie zagadnienia przygotowywania nauczycieli i wychowawców do edukacji jutra (kształcenia, dokształcania, samokształcenia), nie tylko w zakresie efektywnych sposobów prowadzenia procesów edukacyjnych, lecz także – co dziś jest coraz ważniejsze – do:
- umiejętnego reagowania na: agresję uczniów i wychowanków, uzależnienia dzieci i młodzieży, ich zachowania ryzykowne, jak również na cyberprzemoc;
- celnego prowadzenia kształcenia i wychowania uczniów z defektami rozwojowymi (fizycznymi i psychicznymi), uczniów i wychowanków z niepełnosprawnościami oraz przejawiających zaburzenia w zachowaniu.
prof. dr hab. Stanisław Palka
Przewodniczący Komitetu Naukowego XXV TSN